Robots, techniek & computers

Kunstmatige intelligentie (AI)

Kunstmatige intelligentie betekent dat computers steeds slimmer worden en zelf problemen kunnen oplossen. De afkorting die je vaak ziet is AI. Dat komt uit het Engels: artificial intelligence.

Kunstmatige intelligentie maakt de leukste dingen mogelijk. Maar een computer die zelf nadenkt kan ook best eng zijn. Waar zou jij AI voor gebruiken? En waarvoor liever niet? In de video hieronder vertellen jongeren waar zij AI wel en niet voor gebruiken.

Hoe werkt AI?

Computers kunnen heel snel patronen herkennen. Als de computer veel plaatjes van katten en honden ziet, gaat het deze herkennen. Hoe meer plaatjes, hoe beter de herkenning wordt. De computer leert dus van de informatie die mensen hem geven. Met AI wordt het denken van de mens nagemaakt.

Een plaatje zoeken via Google, je tv aanzetten met je stem of een robot die je gezelschap houdt: dat is allemaal mogelijk door AI.

ChatGPT is een andere bekende toepassing van AI. Het is een ’taalmodel’: een systeem dat heel veel tekst van het internet heeft gelezen, en die data gebruikt om zelf nieuwe teksten te schrijven. Jij geeft een opdracht en ChatGPT schrijft een volledige tekst voor je. Zou jij dit gebruiken, bijvoorbeeld voor je huiswerk?

Een ander goed voorbeeld van AI is de schaakcomputer. Mensen geven een schaakcomputer heel veel informatie over de strategieën en regels van het spel. Nadat de computer al deze informatie heeft verwerkt, kan-ie zelfstandig een potje schaken tegen een mens.

Wist je dat… in 1997 een schaakcomputer (met de naam Deep Blue) een potje won van de wereldkampioen schaken, Garri Kasparov? Na de wedstrijd gooide Kasparov zijn armen in de lucht en verliet hij verbaasd het podium. Verliezen van een computer kan dus zelfs de beste overkomen!

Is AI handig?

Je bent dagelijks meer in contact met AI dan je misschien denkt. Ook allerlei apps op je mobieltje gebruiken AI. Een paar voorbeelden:

1.Spotify gebruikt AI om erachter te komen naar welke muziek jij graag luistert. Zo kan het jou nieuwe muziek aanraden, waarvan het denkt dat jij die ook leuk gaat vinden.

2.Op zoek naar foto’s voor in je spreekbeurt? Google Afbeeldingen gebruikt AI om foto’s te laten zien die het beste bij jouw zoekopdracht passen.

3.Nooit verdwalen: route-apps zoals Google Maps gebruiken AI om de handigste en snelste route te berekenen. Lopend, met de fiets of met de trein.

4.Facebook gebruikt AI om ongewenste berichten en nepaccounts op te sporen. Zo wil Facebook het platform leuk en veilig houden.

5.Heb jij thuis Siri of Alexa? Of stel je weleens een vraag aan de Google assistent? Ook deze slimme assistenten werken op AI. Gewoon in je huiskamer dus! Hoe vind je dat?

Vaak is er sprake van algoritmes. Wil je daar meer over weten? Kijk het filmpje hiernaast.

Als computers steeds meer op mensen gaan lijken, kan dat een hoop werk uit handen nemen. Zo kan een computer goed advies geven bij behandelingen in het ziekenhuis. Computers vergeten namelijk nooit informatie. In de toekomst kunnen moeilijke en lange operaties worden uitgevoerd door kunstmatige intelligentie. Robots worden nooit moe!

Is AI gevaarlijk?

Sommige wetenschappers zijn bezorgd over AI. Computers die voor jou keuzes maken, kun je die wel vertrouwen? Als mensen moeten we zorgen dat AI werkt zoals wij dat willen. Daar moeten de makers van AI dus goed over nadenken.

Moeilijke keuzes

Het is nog niet zo gemakkelijk. De makers van een zelfrijdende auto staan bijvoorbeeld voor deze lastige keuze: stel je voor dat de remmen van de auto niet meer werken, terwijl deze door een drukke straat rijdt. Wat moet er dan gebeuren? Kiest de auto ervoor om de bestuurder van de auto in veiligheid te brengen? Of is de veiligheid van de brommer naast hem belangijker?

Hoe ver mag AI gaan?

AI roept ook vragen op over privacy. In China hangen bij sommige stoplichten camera’s die jouw gezicht kunnen herkennen. Door rood lopen kan dus niet zomaar. Je wordt met de technologie in de gaten gehouden. Dit roept natuurlijk de vraag op waar AI wel voor gebruikt mag worden en waarvoor niet. En wat er met alle verzamelde gegevens gebeurt.

Een robot is geen mens

Een andere beperking is dat AI het menselijk brein nooit helemaal kan vervangen. Ook heeft een computer of robot geen emoties, en geen gevoel voor humor. Toch is het verschil soms moeilijk te zien. MyAI, een chatbot in Snapchat, gedroeg zich bijvoorbeeld wel héél erg als een mens. Denk je dat jij een AI kunt herkennen?

Robots worden trouwens ook weleens aangezien voor een mens … oeps!

Doe-opdracht

Waar zou jij AI voor willen gebruiken? Bedenk een probleem in de wereld dat jij wilt gaan oplossen met AI. Heb je een idee? Mooi! Gebruik je fantasie en schrijf een kort science fiction verhaaltje over hoe jij AI wilt gebruiken om dat probleem op te lossen. Je kunt er ook een tekening of ander kunstwerk van maken. Hoe ziet jouw creatie eruit? Deel het resultaat met een ander. Hoe zien jullie de toekomst?

Meer weten?

Op de websites hieronder kun je meer informatie vinden over kunstmatige intelligentie.

Het Klokhuis is een educatief jeugdprogramma

Website met veel educatieve filmpjes, videoclips, animaties, lesvideo's en TV-programma's

Betrouwbare informatie voor werkstukken en spreekbeurten


Voor leraren

Wil je in de klas aan de slag met AI? Volg met je leerlingen de nationale AI-cursus Junior van FutureNL.

Benieuwd wat de wetenschap zegt over kinderen & AI? Lees de bitefile op Mediawijzer.net.

Voor ouders

Deze pagina biedt kinderen uitleg over kunstmatige intelligentie (AI). AI komt in ons dagelijks leven meer voor dan we denken. Van apps op onze smartphones tot slim speelgoed en de algoritmes op YouTube. De technologie heeft steeds meer invloed in ons dagelijkse leven en daarom is het goed om te begrijpen hoe het werkt en na te denken over hoe we AI willen gebruiken.

De emoji-speurtocht van Google (Engels) is een leuke manier om samen met je kind meer te leren over AI.

Of kijk samen de Disney-film Big Hero 6. Het verhaal gaat over tech-wonderkind Hiro en zijn beste vriend Baymax, een zorgverlenende robot.

Op mediawijsheid.nl/kunstmatigeintelligentie vind je meer informatie over kunstmatige intelligentie.